Bilgisayarlı Tomografi Kolonografi
Bilgisayarlı Tomografi Kolonografi, X-ışını kullanarak elde edilen görüntülerle kolon polip ve kanserlerini araştıran bir tetkiktir. Kolon kanseri, akciğer kanserinden sonraki ikinci en sık ölüm nedenidir. Kalın bağırsak duvarındaki 5 mm.den küçük bir adenömatöz polip genetik mutasyonlar sonucu önce 10 mm.den büyük poliplere daha sonra kansere dönüşmektedir. 10 mm.den büyük bir polibin kansere dönüşmesi için ortalama 5,5 yıl gerekmektedir. Küçük poliplerde ise genetik değişiklikler sonucu ortalama 10-15 yılda kanser gelişmektedir.Kalın barsak ve rektum kanser olgularının %75'inde bilinen bir risk faktörü bulunamamasına karşın aşağıdaki kalın barsak ve rektum kanser risk faktörleri olan hastalarda kanser taraması daha erken başlamalıdır;
1. Bireyin kendinde daha önceden teşhis edilmiş hikâyesi
2. Ailesinde (60 yaş altı 1. derece akraba veya herhangi yaşta iki adet 1. derece akraba) kalın barsak ve rektum kanser veya polip hikâyesi olan bireyler
3. Bireyde kronik ağrılı barsak hastalığı hikâyesi
4. Bireyin ailesinde kalıtsal kalın barsak ve rektum kanser hikâyesi
5 mm.den büyük kolon polipleri daha da büyüyüp kanserleşebileceği için erken yakalanır ve alınırsa kanser gelişimi önlenmiş olur. 50 yaş üstündeki kişilerde polip taraması erken tanı açısından önem kazanmaktadır. Amerikan Kanser Derneği, 50 yaş üstündeki kadın ve erkeklerde kolon kanseri açısından tarama önermektedir. Buna göre her yıl gaitada gizli kan testi, her 5 yılda bir sigmoidoskopi ve baryumlu kolon grafisi, her 10 yılda bir klasik kolonoskopi önerilmektedir. Klasik kolonoskopi yöntemi poliplerin teşhisi ve uzaklaştırılmasında standart bir tetkiktir. Makattan uygulanan uzun ve esnek bir tüp ile tüm kalın bağırsak incelenir ve gerekirse polip alınır. Fiziksel rahatsızlık vermesi nedeniyle birçok hasta klasik kolonoskopi tetkiki için gönülsüzdür. Bu nedenle kanserleşme ihtimali olan poliplere erken tanı konulamamaktadır. Bilgisayarlı Tomografi masasına uzanan hastaya makattan, bağırsakların içinden daha iyi görüntü etmek için ince esnek bir tüple bir miktar hava verilir. Hasta şişkinlik hissettiğinde hava verme işlemi sonlandırılır. Çok küçük polipleri daha iyi görüntüleyebilmek için damar yolundan ilaç verilebilir. Hasta sırtüstü ve karın üstü yatarken görüntüler edilir ve bilgisayar sistemlerinde işlenerek elde edilen bilgiler uzman doktor tarafından değerlendirilir ve rapor edilir. Tetkik yaklaşık 15 dakika sürer.Poliplerin görülme sıklığı 50 yaş üzerinde artmaktadır. Bir çoğu yavaş büyür. 1 cm. ve üzerindekilerde kanser riski artmaktadır. Eğer Bilgisayarlı Tomografi Kolonografide polip izlenmediyse bir sonraki Bilgisayarlı Tomografi Kolonografi için 5 yıl beklenmesi önerilmektedir.Konvansiyonel kolonoskopiye göre daha az fiziksel rahatsızlık veren bir tetkik olup bağırsak yırtılma riski daha düşüktür.Konvansiyonel baryumlu tetkike göre daha açık ve detaylı görüntüler sağlanır.Hastaların %5'inde Bilgisayarlı Tomografi Kolonografi ile kolon dışı patolojiler saptanmaktadır.Özellikle yaşlı hastalarda daha iyi katlanılan, sedasyon ve ağrı kesici gerektirmeyen bu tetkik sonrası hastanın hastanede yatması gerekmemektedir, aktif hayatına devam edebilir.Klasik kolonoskopide darlık nedeniyle incelenecek bağırsak segmentinin tamamına ulaşılamıyorsa (bu oran yaklaşık %10 civarındadır) Bilgisayarlı Tomografi Kolonografi tercih edilmektedir.Bilgisayarlı Tomografi Kolonografide X-ışını kullanılır ancak kullanılan ışın dozu düşük olup baryumlu grafilerde kullanılanın % 15 i kadardır. Ancak gebelik riski olanların doktorunu bu konuda bilgilendirmesi gerekir.
Bilgisayarlı Tomografi Kolonografi, X-ışını kullanarak elde edilen görüntülerle kolon polip ve kanserlerini araştıran bir tetkiktir. Kolon kanseri, akciğer kanserinden sonraki ikinci en sık ölüm nedenidir. Kalın bağırsak duvarındaki 5 mm.den küçük bir adenömatöz polip genetik mutasyonlar sonucu önce 10 mm.den büyük poliplere daha sonra kansere dönüşmektedir. 10 mm.den büyük bir polibin kansere dönüşmesi için ortalama 5,5 yıl gerekmektedir. Küçük poliplerde ise genetik değişiklikler sonucu ortalama 10-15 yılda kanser gelişmektedir.Kalın barsak ve rektum kanser olgularının %75'inde bilinen bir risk faktörü bulunamamasına karşın aşağıdaki kalın barsak ve rektum kanser risk faktörleri olan hastalarda kanser taraması daha erken başlamalıdır;
1. Bireyin kendinde daha önceden teşhis edilmiş hikâyesi
2. Ailesinde (60 yaş altı 1. derece akraba veya herhangi yaşta iki adet 1. derece akraba) kalın barsak ve rektum kanser veya polip hikâyesi olan bireyler
3. Bireyde kronik ağrılı barsak hastalığı hikâyesi
4. Bireyin ailesinde kalıtsal kalın barsak ve rektum kanser hikâyesi
5 mm.den büyük kolon polipleri daha da büyüyüp kanserleşebileceği için erken yakalanır ve alınırsa kanser gelişimi önlenmiş olur. 50 yaş üstündeki kişilerde polip taraması erken tanı açısından önem kazanmaktadır. Amerikan Kanser Derneği, 50 yaş üstündeki kadın ve erkeklerde kolon kanseri açısından tarama önermektedir. Buna göre her yıl gaitada gizli kan testi, her 5 yılda bir sigmoidoskopi ve baryumlu kolon grafisi, her 10 yılda bir klasik kolonoskopi önerilmektedir. Klasik kolonoskopi yöntemi poliplerin teşhisi ve uzaklaştırılmasında standart bir tetkiktir. Makattan uygulanan uzun ve esnek bir tüp ile tüm kalın bağırsak incelenir ve gerekirse polip alınır. Fiziksel rahatsızlık vermesi nedeniyle birçok hasta klasik kolonoskopi tetkiki için gönülsüzdür. Bu nedenle kanserleşme ihtimali olan poliplere erken tanı konulamamaktadır. Bilgisayarlı Tomografi masasına uzanan hastaya makattan, bağırsakların içinden daha iyi görüntü etmek için ince esnek bir tüple bir miktar hava verilir. Hasta şişkinlik hissettiğinde hava verme işlemi sonlandırılır. Çok küçük polipleri daha iyi görüntüleyebilmek için damar yolundan ilaç verilebilir. Hasta sırtüstü ve karın üstü yatarken görüntüler edilir ve bilgisayar sistemlerinde işlenerek elde edilen bilgiler uzman doktor tarafından değerlendirilir ve rapor edilir. Tetkik yaklaşık 15 dakika sürer.Poliplerin görülme sıklığı 50 yaş üzerinde artmaktadır. Bir çoğu yavaş büyür. 1 cm. ve üzerindekilerde kanser riski artmaktadır. Eğer Bilgisayarlı Tomografi Kolonografide polip izlenmediyse bir sonraki Bilgisayarlı Tomografi Kolonografi için 5 yıl beklenmesi önerilmektedir.Konvansiyonel kolonoskopiye göre daha az fiziksel rahatsızlık veren bir tetkik olup bağırsak yırtılma riski daha düşüktür.Konvansiyonel baryumlu tetkike göre daha açık ve detaylı görüntüler sağlanır.Hastaların %5'inde Bilgisayarlı Tomografi Kolonografi ile kolon dışı patolojiler saptanmaktadır.Özellikle yaşlı hastalarda daha iyi katlanılan, sedasyon ve ağrı kesici gerektirmeyen bu tetkik sonrası hastanın hastanede yatması gerekmemektedir, aktif hayatına devam edebilir.Klasik kolonoskopide darlık nedeniyle incelenecek bağırsak segmentinin tamamına ulaşılamıyorsa (bu oran yaklaşık %10 civarındadır) Bilgisayarlı Tomografi Kolonografi tercih edilmektedir.Bilgisayarlı Tomografi Kolonografide X-ışını kullanılır ancak kullanılan ışın dozu düşük olup baryumlu grafilerde kullanılanın % 15 i kadardır. Ancak gebelik riski olanların doktorunu bu konuda bilgilendirmesi gerekir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder