Böbrek ve Üreter ( İdrar Kanalı ) Taşları
Vücudumuzda gerçekleşen biyokimyasal işlemlerde oluşan zararlı maddelerin vücuttan atılması, gerekli bazı maddelerin kan seviyesinin ayarlanması böbrekler tarafından gerçekleştirilir, idrarda çözülemeyen ve atılamayan kristallerin bir araya gelmesiyle taş oluşur. İdrar yolları taş hastalığının oluşumu günümüzün ileri teknolojilerine rağmen tam aydınlatılmamış olup tek bir nedenle değil karmaşık ve birbiri ile ilişkili birçok faktörün etkisiyle meydana geldiği düşünülmektedir. Endüstriyel toplumların yaklaşık %1-5'nde, en sık 30-60 yaşları arasında ve erkeklerde bayanlardan 3 kat daha fazla görülür. Genetik faktörler, iklim, beslenme alışkanlıkları, günlük sıvı tüketimi, bazı ilaç ve hastalıkların taş oluşumunda etkili olduğu kabul edilmektedir. Sebeplerin farklılığı gibi oluşan taşın bileşenleri de farklıdır. Taş oluşumunu sebepleri (risk faktörleri);
1- Genetik faktörler
2- İdrar pH'ındaki değişiklikler
3- Bölgesel veya yoğun idrar yolu iltihabı
4- Beslenme alışkanlıkları (yüksek doz kalsiyum ve D vitamini alımı)
5- Sıvı tüketiminin az oluşu
6- Sıcak iklim
7- Böbrek taşı öyküsünün olması
8- Bazı kanser türleri
9- Böbrekteki yapısal bozukluklar
10- Böbrek hastalığı (renal tübüler asidoz, kistik böbrek hastalığı)
11- idrar yollarındaki yabancı cisimler
12- Hiperkalsiüri, sistinüri, hiperokzalüri, hiperürikozüri gibi idrarla kristal atılım bozuklukları
13- Bazı ilaçlar (asetazolamide, anti viral ilaçlar)
14- Bazı bağırsak hastalıkları (crohn hastalığı, ülseratif kolit)
15- Metabolik hastalıklar (hiperparatiroidi, gut hastalığı)
16- Geçirilmiş bağırsak ameliyatları (jejuno-ileal by-pass)
17- Uzun dönem hareketsiz kalma
18- Aşırı kilolu olma
Böbrek taşında genellikle ilk belirti şiddetli yan (böğür) ağrısıdır. Ağrı genellikle, idrar yolunun bir kesiminin taşla tıkanması veya taşın hareketi sırasında meydana gelir. Taşın bulunduğu yere göre kasıklara ve uyluğun iç yüzüne yayılabilir. Ağrıyla birlikte bulantı ve kusma gelişebilir. Eğer taş idrar yolunda tahrişe neden oluyorsa idrarda kanama görülebilir. Böbrek taşının belirtileri;
1- Şiddetli yan ağrısı
2- Bulantı ve kusma
3- İdrarda kan (gözle görülebilir veya mikroskobik düzeyde)
4- Kötü kokulu bulanık idrar
5- İdrar yaparken yanma, sık tuvalete çıkma
6- Ateş ve titreme (iltihap varsa)
Teşhiste kullanılan testler;
1- Direkt üriner sistem grafisi (DÜSG)
2- Ultrasonografi
3- intravenöz Pyelografi (IVP): Ven içine (toplardamara) verilen rayoopak madde ile idrar yolları görünür hale getirilir (ilaçlı böbrek filmi).
4- Bilgisayarlı Tomografi /BT: iç organların detaylı olarak görüntülenmesine olanak verir. DÜSG’ de gözden kaçabilen küçük taşlar BT ile görülebilir.
Taşın türünü anlamada kullanılan testler;
1- Taş analizi
2- Kan testleri
3- 24 saatlik idrar tetkiki: Taş oluşumunda önemli olduğu bilinen maddeler (kalsiyum, oksalat, sitrat vb) ve pH incelenir.
En sık kalsiyum taşları (oksalat veya fosfat ile kombine) ve daha seyrek olarak enfeksiyon taşları (magnezyum amonyum fosfat), ürik asit ve sistin taşları görülür. Sıklıkla ağrılara neden olurlar, idrar yollarında (üriner sistem) ve sonrası tüm vücuda yayılabilen iltihap kaynağı olabilirler. İdrar yolunun herhangi bir bölgesinde tıkanma oluşturmuşsa böbrekte fonksiyon kaybına neden olabilir.
Vücudumuzda gerçekleşen biyokimyasal işlemlerde oluşan zararlı maddelerin vücuttan atılması, gerekli bazı maddelerin kan seviyesinin ayarlanması böbrekler tarafından gerçekleştirilir, idrarda çözülemeyen ve atılamayan kristallerin bir araya gelmesiyle taş oluşur. İdrar yolları taş hastalığının oluşumu günümüzün ileri teknolojilerine rağmen tam aydınlatılmamış olup tek bir nedenle değil karmaşık ve birbiri ile ilişkili birçok faktörün etkisiyle meydana geldiği düşünülmektedir. Endüstriyel toplumların yaklaşık %1-5'nde, en sık 30-60 yaşları arasında ve erkeklerde bayanlardan 3 kat daha fazla görülür. Genetik faktörler, iklim, beslenme alışkanlıkları, günlük sıvı tüketimi, bazı ilaç ve hastalıkların taş oluşumunda etkili olduğu kabul edilmektedir. Sebeplerin farklılığı gibi oluşan taşın bileşenleri de farklıdır. Taş oluşumunu sebepleri (risk faktörleri);
1- Genetik faktörler
2- İdrar pH'ındaki değişiklikler
3- Bölgesel veya yoğun idrar yolu iltihabı
4- Beslenme alışkanlıkları (yüksek doz kalsiyum ve D vitamini alımı)
5- Sıvı tüketiminin az oluşu
6- Sıcak iklim
7- Böbrek taşı öyküsünün olması
8- Bazı kanser türleri
9- Böbrekteki yapısal bozukluklar
10- Böbrek hastalığı (renal tübüler asidoz, kistik böbrek hastalığı)
11- idrar yollarındaki yabancı cisimler
12- Hiperkalsiüri, sistinüri, hiperokzalüri, hiperürikozüri gibi idrarla kristal atılım bozuklukları
13- Bazı ilaçlar (asetazolamide, anti viral ilaçlar)
14- Bazı bağırsak hastalıkları (crohn hastalığı, ülseratif kolit)
15- Metabolik hastalıklar (hiperparatiroidi, gut hastalığı)
16- Geçirilmiş bağırsak ameliyatları (jejuno-ileal by-pass)
17- Uzun dönem hareketsiz kalma
18- Aşırı kilolu olma
Böbrek taşında genellikle ilk belirti şiddetli yan (böğür) ağrısıdır. Ağrı genellikle, idrar yolunun bir kesiminin taşla tıkanması veya taşın hareketi sırasında meydana gelir. Taşın bulunduğu yere göre kasıklara ve uyluğun iç yüzüne yayılabilir. Ağrıyla birlikte bulantı ve kusma gelişebilir. Eğer taş idrar yolunda tahrişe neden oluyorsa idrarda kanama görülebilir. Böbrek taşının belirtileri;
1- Şiddetli yan ağrısı
2- Bulantı ve kusma
3- İdrarda kan (gözle görülebilir veya mikroskobik düzeyde)
4- Kötü kokulu bulanık idrar
5- İdrar yaparken yanma, sık tuvalete çıkma
6- Ateş ve titreme (iltihap varsa)
Teşhiste kullanılan testler;
1- Direkt üriner sistem grafisi (DÜSG)
2- Ultrasonografi
3- intravenöz Pyelografi (IVP): Ven içine (toplardamara) verilen rayoopak madde ile idrar yolları görünür hale getirilir (ilaçlı böbrek filmi).
4- Bilgisayarlı Tomografi /BT: iç organların detaylı olarak görüntülenmesine olanak verir. DÜSG’ de gözden kaçabilen küçük taşlar BT ile görülebilir.
Taşın türünü anlamada kullanılan testler;
1- Taş analizi
2- Kan testleri
3- 24 saatlik idrar tetkiki: Taş oluşumunda önemli olduğu bilinen maddeler (kalsiyum, oksalat, sitrat vb) ve pH incelenir.
En sık kalsiyum taşları (oksalat veya fosfat ile kombine) ve daha seyrek olarak enfeksiyon taşları (magnezyum amonyum fosfat), ürik asit ve sistin taşları görülür. Sıklıkla ağrılara neden olurlar, idrar yollarında (üriner sistem) ve sonrası tüm vücuda yayılabilen iltihap kaynağı olabilirler. İdrar yolunun herhangi bir bölgesinde tıkanma oluşturmuşsa böbrekte fonksiyon kaybına neden olabilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder